Showing posts with label evangelie van Markus. Show all posts
Showing posts with label evangelie van Markus. Show all posts

Thursday 29 January 2009

Jezus van Nazareth #1 Jezus Geboorte


Jezus van Nazareth

I. ZIJN GEBOORTE

DAVID verzocht de Here een huis voor Hem te Jeruzalem te mogen bouwen, een duurzaam heiligdom om de plaats in te nemen van de tabernakel in Gibeon. Gods antwoord was dat Hij zelf van plan was een 'huis' voor David te bouwen, een koninklijke dynastie die nooit ten einde zou komen. Deze koninklijke lijn zou uitlopen op een Koning die in eeuwigheid zou regeren en dus geen opvolger zou heb­ben. Met het oog op zijn komst zei God: "Ik zal hem tot Vader zijn, en Hij zal Mij tot Zoon zijn" (2 Samuel 7: 14).
Deze woorden zijn in eerste instan­tie en in beperkte zin toegepast op Davids zoon Salomo, maar het Nieuwe Testament ziet hierin de belofte van de eniggeboren Zoon van God. "Immers, tot wie der engelen heeft Hij ooit gezegd: Mijn Zoon zijt Gij; Ik heb u heden verwekt? En wederom: Ik zal Hem tot Vader zijn, en Hij zal Mij tot Zoon zijn" (Hebreeën 1:5).

Een door God gegeven teken

In tegenstelling met de wisselende dy­nastieën in het noordelijke rijk van Is­raël stamden alle koningen die in Jeru­zalem over het zuidelijke rijk van Juda regeerden uit het geslacht van David. In de tijd van de profeet Jesaja beraam­den de rijken van Syrië en Israël een gezamenlijke aanval op Jeruzalem met de bedoeling koning Achaz af te zetten en een andere koning aan te stellen. Dit zou Gods belofte aan David te niet hebben gedaan, vandaar de verzeke­ring die Jesaja, namens de Here, heeft gegeven: "Het zal niet bestaan en het zal niet geschieden" (Jesaja 7: 7). De Here wilde een teken van zijn verijdelen van de beraamde aanval aan Achaz geven, "diep in het dodenrijk of boven in den hoge", maar toen hij weigerde zei Jesaja: "Daarom zal de Here zelf u [het huis van David] een teken geven: Zie, de maagd zal zwanger worden en een zoon baren; en zij zal hem de naam Immanuël geven" (v. 14).
De belofte houdt de verzekering in van de bestendigheid van Davids troon door de wonderbaarlijke geboorte van de koning. Dat deze koning de eeuwig­levende Messias zou zijn blijkt uit de voortzetting van Jesaja's profetie, waar hij eerst de vreugde voorziet die zijn geboorte zal brengen en in het vervolg zijn rechtvaardige heerschappij beschrijft. "Want een Kind is ons gebo­ren, een Zoon is ons gegeven, en de heerschappij rust op zijn schouder ... Groot zal de heerschappij zijn en ein­deloos de vrede op de troon van David en over zijn koninkrijk" (Jesaja 9). "En er zal een rijsje voortkomen uit de tronk van Isaï" (Jesaja 11:1). De wonderbaarlij­ke geboorte sluit zich aan bij de belofte aan David van een Koning met een bij­zondere afkomst: "Ik zal Hem tot Va­der zijn, en Hij zal Mij tot Zoon zijn."
Het woord dat de moeder be­schrijft, alma, komt slechts negen keer in de Schrift voor. In geen van deze voorvallen blijkt dat een getrouwde vrouw wordt bedoeld, terwijl in som­mige gevallen het om een meisje gaat die waarschijnlijk niet getrouwd is (Mirjam, de zuster van Mozes, bijvoor­beeld in Exodus 2:8) en dit is zeker het geval met Rebekka. Er is een ander woord dat soms als maagd wordt ver­taald, maar dat toch verduidelijking door een toevoeging nodig heeft. De knecht van Abraham, die een geschikte vrouw voor Isaäk moest vinden, zag Rebekka naar de waterbron komen. "En het meisje was zeer schoon van uiterlijk, een maagd (betla), met wie geen man gemeenschap had gehad" (Gen. 24: 16). Maar alma heeft geen nadere bevestiging van maagdelijkheid nodig, zoals blijkt uit ditzelfde verhaal: "laat het nu zo zijn, dat de maagd (alma), die naar buiten komt om te put­ten ... de vrouw zal zijn, die de HERE voor de zoon van mijn heer bestemd heeft" (v.43-44).

De vervulling van de belofte

Mattheüs vertelt ons in zijn evangelie hoe de engel van de Here aan jozef verscheen, toen hij van zins was van zijn verloofde te scheiden omdat zij reeds zwanger was. De engel zei: "Jozef, zoon van David, schroom niet Maria, uw vrouw. tot u te nemen, want wat in haar verwekt is, is uit de heilige Geest" (Mattheus 1:20). Mattheüs voegt aan deze mededeling de verklaring toe dat dit de vervulling was van Gods woord door zijn profeet Jesaja: "Dit alles is geschied, opdat vervuld zou worden hetgeen de Here door de profeet gesproken heeft, toen hij zei­de: Zie, de maagd zal zwanger worden en een zoon baren" (v.22).
Terwijl het evangelie naar Mattheüs de aandacht op jozef vestigt, vertelt Lucas hoe Gods engel tot Maria in Nazareth kwam. Zij begreep uit zijn boodschap niet alleen dat haar het grote voorrecht was geschonken, moeder van de beloofde Messias van Israël te worden, maar ook dat zij zwanger zou worden vóórdat zij met jozef ging trouwen. In antwoord op haar vraag van verbazing - "Hoe zal dat geschieden, daar ik geen omgang met een man heb?" -zei Gabriël: "De heilige Geest zal over u komen en de kracht des Allerhoogsten zal u over­schaduwen; daarom zal ook het heilige, dat verwekt wordt, Zoon Gods genoemd worden" (Lucas 1:35).
Deze woorden geven Gods verkla­ring voor het ontstaan van zijn eniggeboren Zoon aan. Terecht heeft Paulus op deze gebeurtenis de profetische woorden van Psalm 2 toegepast: "En wij verkondigen u, dat God de belofte, die aan de vaderen geschied is, aan ons, hun kinderen, vervuld heeft door Jezus op te wekken, gelijk in de twee­de psalm staat: Mijn Zoon zijt Gij; Ik heb U heden verwekt" (Handelingen 13:34). "Opwekken" heeft hier, gelijk bijvoor­beeld eerder in dit boek - "Een profeet gelijk mij zal God u uit uw broe­ders doen opstaan" (Handelingen 7:37) - de betekenis van: in leven roepen.

Het getuigenis van Marcus

Marcus begint zijn evangelie met het verschijnen van Johannes de Doper en Jezus' optreden in Galilea na zijn doop en verzoeking in de woestijn. Om hieruit te concluderen, zoals velen hebben gedaan, dat hij van Jezus' maagdelijke geboorte niets wist, is uiterst onredelijk. Wie zou uit zijn verslag hebben geweten bijvoorbeeld dat Jezus vóór zijn optreden in Galilea bezig was geweest in Judea, waar Hij tenminste zes van de discipelen die Hij ook later geroepen heeft in zijn dienst had, en die Hij de taak gaf van het dopen van bekeerlingen, evenals Johan­nes de Doper elders deed?
Volgens sommige belangrijke hand­schriften begon Marcus zijn evangelie met de woorden: "Begin van het Evangelie van Jezus Christus, de Zoon van God." Zelfs als deze laatste woorden niet authentiek zijn is dit wat Jezus in zijn zelfgetuigenis bij zijn verhoor zegt. "Wederom ondervroeg de hogepriester Hem en zeide tot Hem: Zijt Gij de Christus, de Zoon van de Gezegende? En Jezus zeide: Ik ben het" (Marcus 14:62).
Bovendien vindt Marcus ruimte in zijn korte verslag voor de vraag over de Messias die Jezus aan de schriftgeleerden stelde, maar die zij niet heb­ben kunnen beantwoorden: "Hoe zeggen de schriftgeleerden, dat de Christus een zoon van David is? David zelf heeft door de Heilige Geest ge­zegd: De Here heeft gezegd tot mijn Here: Zet U aan mijn rechterhand, totdat Ik uw vijanden onder uw voeten gelegd heb. David zelf noemt Hem Here, en hoe kan Hij dan zijn Zoon zijn?" (Marcus 12:35-37). De verklaring van dit hoogst ongebruikelijke bewijs van eerbied is uiteraard dat de Messias inderdaad de Zoon van David is, doordat Hij uit zijn koninklijke geslacht geboren is, maar dat Hij ook de Zoon van God is, getuige de profetische woorden in een andere psalm van David: "Mijn Zoon zijt Gij; Ik heb U heden verwekt" (Psalm 2:7).

Het getuigenis van Johannes

 Tegen het einde van zijn evangelie verklaart de apostel Johannes waarom hij zijn boek geschreven heeft. "Jezus heeft nog wel vele andere tekenen voor de ogen zijner discipelen gedaan, die niet beschreven zijn in dit boek, maar deze zijn geschreven opdat gij gelooft, dat Jezus is de Christus, de Zoon van God, en opdat gij, gelovende, het leven hebt in zijn naam" (Johannes 20: 30-31). In plaats van de historische omstandigheden van Gods verwekking van zijn Zoon in de maagd Maria, vertelt hij het uiterst diepgaande gevolg hiervan met de woorden: "Het Woord is vlees geworden en het heeft onder ons gewoond en wij hebben zijn heerlijkheid aanschouwd, een heerlijkheid als van de eniggeborene des Vaders, vol van genade en waarheid ... Niemand heeft ooit God gezien; de eniggeboren Zoon, die aan de boezem des Vaders is, die heeft Hem doen kennen" (Johannes 1: 14).
Met deze gebeurtenis brengt Johannes de inleiding van zijn evangelie tot het hoogtepunt van een historisch proces van Gods zelfopenbaring. Door het woord van de Here zijn alle dingen gemaakt: "Hij sprak en het was er, Hij gebood en het stond er" (Psalm 33:9). Datzelfde woord, door de profeten gesproken, werd licht en leven voor mensen. Maar de wereld heeft het verwerpelijk gevonden God te erkennen (Romeinen 1: 18 e.v.). God heeft dan zijn woord door zijn profeten aan Israël gezonden, maar ook zijn eigen volk, met uitzondering van een rest, heeft zijn woord verworpen. Ten slotte is zijn levengevende, lichtbrengende woord in zijn eniggeboren Zoon belichaamd. De woorden impliceren wat in Mattheüs en Lucas expliciet wordt verhaald:
Gods verwekking van zijn Zoon door de maagd Maria.

Het getuigenis van Paulus

In zijn inleiding op zijn brief aan de Ro­meinen vestigt Paulus de aandacht op de unieke oorsprong van Christus: "aangaande zijn Zoon, gesproten uit het geslacht van David naar het vlees, naar de geest der heiligheid door zijn opstanding verklaard Gods Zoon te zijn in kracht, Jezus Christus onze Here" (Romeinen I :3-4). De uitdrukking "de geest der heiligheid" in deze samen­hang kan opgevat worden als de Geest, die heilig is", d.w.z. de Heilige Geest. Er is geen suggestie dat Christus de Zoon van God is geworden door zijn opstanding. Na zijn opstanding zei Jezus: "Mij is gegeven alle macht in he­mel en op aarde" (Mattheus 28: 18). Zoals Paulus elders schrijft is Christus' ver­hoging en verheerlijking het gevolg van zijn gehoorzaamheid zelfs tot de kruis­dood (Filipenzen 2:9). De woorden: "gespro­ten uit het geslacht van David naar het vlees" vinden een parallel in de brief aan de Galaten: "geboren uit een vrouw, geboren onder de wet".

 Waarom de twijfels?

Waarom hebben vele christenen, die gewoonlijk bereid zijn het getuigenis van de Schrift te aanvaarden, twijfels over de historiciteit van de maagdelijke geboorte? Dat de plaatsen waar deze expliciet wordt vermeld weinig zijn is geen reden voor onzekerheid. Ware het niet voor de misbruiken in de gemeente te Corinthe, wat voor be­wijs zouden we hebben dat het Paulus' gewoonte was in de gemeenten de regelmatige viering van het Avondmaal te regelen? We hebben onze kennis van de omstandigheden van Jezus' he­melvaart alleen aan Lucas te danken. Maar wat hij hierover vertelt is impli­ciet in het evangelie. Gelovigen wisten dat Christus, die gezeten is aan de rechterhand van de Vader in de hemel, vroeger op aarde onder zijn volk had geleefd. Ook als zij niet zouden weten van de omstandigheden, dat Jezus veertig dagen na zijn opstanding bij zijn afscheid van zijn discipelen in een wolk vanaf de Olijfberg opgenomen werd, toch geloofden ze stellig in het feit van Christus' hemelvaart. 
Zo is het ook met Christus' wonderbaarlijke geboorte. De vroege gemeente geloofde in Hem als een Mens van vlees en bloed, onderhevig aan verzoeking en die gestorven is. Ter­zelfder tijd geloofden ze in Hem als de eniggeboren Zoon van God, die nooit gezondigd heeft. Het woord 'enigge­boren' gaf te kennen dat zijn oor­sprong uniek was, en niet te vergelij­ken met de geestelijke wedergeboorte van andere kinderen van God. Zij aanvaardden het impliciete feit van zijn hemelse oorsprong met overtuiging, zelfs als zij uit overwegingen van eer­bied de unieke ervaring van Maria niet van de daken afkondigden.
Vervolg > Jezus van Nazareth #2 De zoon van Maria
- Met de Bijbel in de hand

++

Vindt ook te lezen

Een plaats voor een vreemdeling en een vluchteling
Een Groots Geschenk om te herinneren
Een man die de geschiedenis van het mensdom veranderde
Het begin van Jezus #2 Aller Begin
Het begin van Jezus #3 Voorgaande Tijden
Het begin van Jezus #6 Beloften van innerlijke zegeningen
Het begin van Jezus #7 Een Nieuwe Adam, zoon van Abraham
Het begin van Jezus #8 Beloofde Gezalfde zoon van God
Het begin van Jezus #13 Een te komen mens
Jezus van Nazareth #1 Jezus' geboorte
Jezus van Nazareth #2 De zoon van Maria
Jezus van Nazareth #3 De Zoon van God
Jezus van Nazareth #4 Die geen zonde gedaan heeft
Jezus van Nazareth #5 Zijn Unieke persoonlijkheid
Jezus van Nazareth #6 Zijn unieke macht
Jezus van Nazareth #7 Zijn Leven van gebed
De Knecht des Heren #1 De Bevrijder
De Knecht des Heren #2 Gods zwaard en pijl
De Knecht des Heren #3 De Gewillige leerling
De Knecht des Heren #4 De Verlosser
De Knecht des Heren #5 De Gezalfde gezant
Wereld waarheen #1 Terug naar Egypte
Dienaar van zijn Vader
De Leidsman van geloof
Zalving van Christus als profetische repetitie van de begrafenisrituelen
Zoenoffer
Niemand heeft zulk een grote liefde als hij die zij leven gaf voor zijn vrienden
Jezus moest sterven
Jezus stervensdag
Achtergelaten aan een paal tot in de dood
Waarom vast houden aan het kruisbeeld
Kruisen en Iconen stukslaan
Zweeds theoloog vindt in historische geschriften dat Jezus niet aan een kruis stierf
Indien God Zijn eigen wil niet heeft
Een Messias om te Sterven
Vergieten van Bloed, een Oud en een Nieuw Verbond
Jezus drie dagen in de hel
Redding, vertrouwen en actie in Jezus #2 Te Doen
Redding, vertrouwen en actie in Jezus #3 Zoals Jezus
Redding, vertrouwen en actie in Jezus #5 Verblijven in Christus
Redding, vertrouwen en actie in Jezus #6 Samenhoren
Redding, vertrouwen en actie in Jezus #7 Adverteren
Redding, vertrouwen en actie in Jezus #8 Omgang met Leerstellingen
Redding, vertrouwen en actie in Jezus #9 Omgang met anderen
Christus kennen is zin geven aan het leven
Niet gebonden door labels maar vrij in Christus
Ongelovige Thomassen, Jezus en zijn God
Hermeneutiek om uit te dragen #8 Tegenspraak
Filippenzen 1 – 2
Gnostiek, Judas evangelie, bijbelonderricht, zoon van God
Want het is geen leeg woord
Mogelijkheid tot leven

Saturday 24 January 2009

Het scheuren van het voorhangsel

"En het voorhangsel van de tempel scheurde in tweeën van boven tot beneden. "

MARCUS vertelt ons in de proloog van zijn evangelie wat Jezus (en wellicht ook johannes de Doper) direct na zijn doop had gezien. "En terstond, toen Hij uit het water opsteeg, zag Hij de hemelen scheuren en de Geest als een duif op Zich nederdalen" (1: 10). Om dit ontzagwekkende verschijnsel,
blijkbaar van een ga­ping in het hemelge­welf, te beschrijven, gebruikt de evangelist een sterk woord, dat elders wordt gebruikt voor het scheuren van een kledingstuk of een vissersnet. Mar­cus' verhaal van Jezus' leven van dienstbaar­heid onder zijn volk, dat met dit fenomeen is begonnen, eindigt met een tweede scheuring: "En het voorhangsel van de tempel scheurde in tweeën van boven tot beneden" (15:38). De beide verschijnselen heb­ben veel met elkaar te maken.

De profeet Jesaja zag terug naar de uittocht van Israël uit Egypte met be­wondering en heimwee. Hij wist wat Mozes gezegd had over die onvergete­lijke dag toen de engel op de berg Simil" van de Here neerdaalde en de Tien Geboden aankondigde, terwijl het volk op de vlakte daarvoor stond te luiste­ren. "Heeft ooit een volk een goddelij­ke stem gehoord, sprekende uit het midden van het vuur, zoals gij die ge­hoord hebt, en het leven behouden? Of heeft ooit een god beproefd te ko­men om zich een volk te nemen uit het midden van een ander volk, door be­proevingen, door tekenen, door won­deren en strijd, met een sterke hand en een uitgestrekte arm en grote ver­schrikkingen, zoals de HERE, uw God, om uwentwil dit alles voor uw ogen gedaan heeft?" (Deuteronomium. 4:33).

Hoe belovend was die roeping en hoe bedroevend dan dat het verbondsvolk, zo vele eeuwen later, zozeer afvallig en on­trouw is geworden dat het voor de twee­de keer in een toe­stand van slavernij, in Babel, raakte. De profeet verlangt dat de dikke sluier tussen hemel en aarde weer zal worden ge­scheurd, met een nieuwe verschijning van Gods heerlijkheid en een tweede indrukwekkende bevrijding. Hij geeft uiting aan zijn verlangen met de smeek­bede: "Scheur toch de hemel open. Ja, daal toch op aarde neer: de bergen zouden ervan schudden!" (Jesaja 64: 1-2).

Goed op de keper beschouwd geeft Marcus aan het begin van zijn evangelie de vervulling van Jesaja's gebed te ken­nen. Weliswaar ontbraken de huive­ringwekkende verschijnselen van aardbeving, vuur, rook met bazuingeschal. De stem die uit de hemel sprak heb­ben alleen jezus en johannes gehoord (Johannes 1 :32-34). Maar het schenken van de kracht van de heilige Geest aan Gods Zoon doorbrak de dikke sluier tussen hemel en aarde en verschafte Hem de nodige toerusting om op te treden onder zijn volk als Profeet en Geneesheer, machtig in werk en woord, en zijn verlossingstaak te vol­brengen.

Het scheuren van het voorhangsel God liet zijn Zoon niet sterven zonder het meelevende getuigenis van de natuur: drie uur duisternis en een aard­beving. Het scheuren, juist op het moment dat jezus stierf, van het dikke gordijn, dat voor het allerheiligste, innerlijkste vertrek van de tempel hing, was ook niet toevallig, maar is gebeurd met symbolische betekenis. Wat voor betekenis zou dit zijn? Sommigen denk­en aan het wegnemen van de scheiding tussen joden en heidenen. Anderen om aan te geven dat met jezus' offerdood het heiligdom en de priesterdienst hun functies hadden verloren.

In deze allerheiligste plaats in de tabernakel en tempel stond vroeger de ark des verbonds met daarbovenop cherubfiguren. Men beschouwde dit als de ontoegankelijke troon op aarde van Israëls onzichtbare Koning in de hemel. De schrijver van Psalm 80 spreekt God immers toe als: "Gij, die op de cherubs troont" (Psalm 80:2). Hoe zou een zondig mens daarvoor ooit kunnen verschij­nen? Daarom mochten zelfs de pries­ters tot Gods troon in het allerheiligste niet naderen. Alleen één keer in het jaar, op de grote Verzoendag, mocht de hogepriester met stipte inachtne­ming van het voorgeschreven ritueel om hem te beschermen, achter het voorhangsel gaan. Op deze wijze, zoals de schrijver van de brief aan de He­breeën opmerkt, "gaf de Heilige Geest te kennen, dat de weg naar het heilig­dom nog niet open lag, zolang de eer­ste tent nog bestond. Dit was een zinnebeeld voor de tegenwoordige tijd" (Hebr. 9:8-9)

Als het verboden was zelfs Gods symbolische troon op aarde toe te naderen, kon er geen sprake van zijn dat iemand voor Gods troon in de hemel zou verschijnen. Voor Petrus en zijn toehoorders op de Pinksterdag was het dus vanzelfsprekend dat David "niet is opgevaren naar de hemel" (Hand. 2:34). jezus zei tegen Nicode­mus: "Niemand is opgevaren naar de hemel" (Johannes 3: 13).
Toch had Nicodemus, als leraar in Israël en tevens een kenner van de Schrift, moeten weten wat Daniël in een nachtgezicht had gezien. Een Mens werd van de aarde naar Gods troon geleid om regeringsmacht te ontvang­en, een profetie die in vervulling ging met Christus' hemelvaart en verhoging.
Dit was de realiteit waarvan de Verzoendag een afschaduwing was. "Want Christus is niet binnengegaan in een heiligdom met handen gemaakt, een afbeelding van het ware, maar in de hemel zelf, om thans, ons ten goe­de, voor het aangezicht Gods te ver­schijnen" (Hebreeën 9:24). En omdat Christus daar is, mag ook zijn volk langs een nieuwe weg toetreden (10: 19 e.v.). •

 - Met de Bijbel in de hand